Μειονεκτήματα και Πλεονεκτήματα της κυψέλης Warre

Ο Emile Warre σχεδίασε την κυψέλη και περιέγραψε την λειτουργία της έτσι ώστε να κάνει την μελισσοκομία εύκολη και προσιτή από περισσότερο κόσμο χωρίς ταυτόχρονα να διαταράσσει την φυσική ζωή της μέλισσας .

 Όπως όλες οι κατασκευές (και οι προσεγγίσεις του ανθρώπου στην ζωή της μέλισσες)  , έτσι και αυτή έχει μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα σε σύγκριση κυρίως με ότι έχουμε συνηθίσει έως τώρα .

Μειονεκτήματα :

*Χαμηλότερη απόδοση μελιού σε σχέση με μια κυψέλη  Langstroth , ως αποτέλεσμα κυρίως της ήπιας και φιλικής προς την μέλισσα διαχείρισης .

*Ευθραυστότερη κηρήθρα αφού (κυρίως) δεν χρησιμοποιούνται πλαίσια με σύρματα.

*Μεγάλο ύψος κατά την ανάπτυξη της αποικίας την Άνοιξη – Ανάγκη (ίσως) προστασίας από δυνατούς ανέμους.

*Μεγάλο βάρος όταν ανασηκώνετε ο κορμός της κυψέλης για να προστεθεί όροφος στο κάτω μέρος της.

*Δεν επαναχρησιμοποιούνται τα πλαίσια της κυψέλης μετά τον τρύγο αφού συνθλίβονται .

*Δυσκολία εύρεσης έμπειρων μελισσοκόμων στην χρήση κυψελών αυτού του τύπου για λήψη πληροφοριών .

Σχεδόν όλα τα μειονεκτήματα που αναφέρονται παραπάνω μπορούν να αμβλυνθούν ή  να απαλειφθούν με χειρισμούς από τον μελισσοκόμο (θα το δούμε στην συνέχεια) .

Πλεονεκτήματα:

*Σχεδιασμός με βάση τις ανάγκες της μέλισσας , το σχήμα και οι διαστάσεις της κυψέλης προσεγγίζουν αυτές του κοιλώματος ενός δένδρου ή ενός βράχου που μια αποικία μελισσών θα επέλεγε ελεύθερη στην φύση.

*Διατήρηση της θερμότητας και των αρωμάτων ( φερομονών ) της κυψέλης.

*Καλύτερος έλεγχος της υγρασίας εντός της κυψέλης με την χρήση του αφυγραντήρα και του στεγάστρου της κυψέλης .

* Φυσικές συνθήκες διαβίωσης των μελισσών  - μικρότερη ενόχληση , λιγότερο άγχος των μελισσών , ανθεκτικότητα σε ασθένειες.

* Μικρότερο βάρος ορόφου σε σύγκριση με αυτόν της κυψέλης  Langstroth .

*Αντικατάσταση των κηρηθρών ανά δύο έτη – λιγότερα χημικά .

* Ο γόνος και το μέλι τοποθετούνται  πάντα σε καθαρές κηρήθρες το πολύ δύο ετών .

* Πολύ λιγότερες επιθεωρήσεις – εξοικονόμηση  χρόνου από τον μελισσοκόμο , μικρότερη ενόχληση της αποικίας.

* Εύκολα μπορεί να κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου ή κατά τμήματα από τον μελισσοκόμο.

* Χρησιμοποιείται πολύ λιγότερος εξοπλισμός – οικονομία .

* Δεν χρησιμοποιείται φύλλο τυποποιημένου κεριού ως βάση για να χτιστεί η κηρήθρα –οικονομία κι ίσως λιγότερα χημικά στην κυψέλη από τον μελισσοκόμο.

* Επιλογή του τύπου πλαισίου που θα χρησιμοποιηθεί ανάλογα του τύπου μελισσοκομίας που επιθυμούμε να ασκήσουμε.

*Οι μέλισσες οικοδομούν ελεύθερα το μέγεθος του κελιού της κηρήθρας ανάλογα με τις ανάγκες της αποικίας .

* Ευκολία – απλότητα  χειρισμών κυψέλης , πιο προσιτή από μελισσοκόμους με μικρή ή καθόλου εμπειρία.  

* Τροφοδοτούμε σε ελάχιστες περιπτώσεις , κυρίως σε κίνδυνο λιμοκτονίας  -  οικονομία και μικρότερη ενόχληση της αποικίας .

* Προστιθέμενη αξία προϊόντων από την φιλική προς την μέλισσα διαχείριση .

* Πολύ πιο όμορφη κατασκευή , στολίδι για κάθε κήπο ή αγρόκτημα .

  

Ο κύκλος ζωής μιας αποικίας μελισσών σε μια κυψέλη Warre

Το φθινόπωρο, μια αποικία που είναι εγκατεστημένη σε κυψέλη Warre και προετοιμάζετε από τον μελισσοκόμο να διαβιώσει τον ερχόμενο χειμώνα , συνήθως καταλαμβάνει δύο ορόφους. Ο  κάτω όροφος θα είναι η γονοφωλιά της αποικίας και ο επάνω όροφος θα είναι γεμάτος προμήθειες με τις οποίες θα τρέφετε η αποικία κατά την διάρκεια του χειμώνα.

 Αρχές της άνοιξης , ανάλογα με την ένταση του χειμώνα αλλά και την γεωγραφική θέση που είναι τοποθετημένη η αποικία , ίσως η γονοφωλιά να έχει μεταφερθεί και να εκτείνεται μεταξύ των δύο ορόφων ή να έχει μεταφερθεί όλη στον δεύτερο όροφο , με τον πρώτο όροφο να περιέχει μόνο άδεια κτισμένη κηρήθρα.

               

 Όταν αρχίζουν να μεγαλώνουν η μέρα κι η μέση ημερήσια  θερμοκρασία , θα κάνουν την εμφάνιση τους  οι πρώτες γύρες και το πρώτο νέκταρ , τοτε οι μέλισσες αρχίζουν να δραστηριοποιούνται σιγά σιγά . Η έκταση του γόνου αρχίζει να μεγαλώνει και να καταλαμβάνει την άδεια κηρήθρα στον κάτω όροφο που ίσως εγκαταλείφθηκε τον χειμώνα , όπως θα έκανε μια αποικία μελισσών στο κοίλωμα ενός δένδρου .

Την στιγμή εκείνη θα πρέπει να προστεθεί από τον μελισσοκόμο ένας επιπλέον όροφος στην κυψέλη , κάτω από τους δύο προηγούμενους.

Η αποικία όταν αισθανθεί πως χρειάζεται χώρο για να αναπτυχθεί περαιτέρω , θα χτίσει και θα αποικίσει τον όροφο που βρίσκετε από κάτω της και ο μελισσοκόμος θα πρέπει να τοποθετήσει ακόμα έναν όροφο με άκτιστα πλαίσια πιο κάτω.

Στην κορύφωση της ανάπτυξης της αποικίας ( προς το τέλος  της άνοιξης) η έκταση του γόνου θα καταλαμβάνει την μεγαλύτερη έκταση των κηρηθρών στην κυψέλη . Όσο η αποικία επεκτείνεται και καταλαμβάνει νέες φρεσκοκτισμένες κηρήθρες στο κάτω μέρος της κυψέλης , στους επάνω ορόφους ( σε αυτούς με το περσινό κερί στους οποίους η αποικία ξεχειμώνιασε ) συγκεντρώνεται το μέλι , οι προμήθειες της αποικίας .

Με το τέλος της άνοιξης και τον ερχομό του θέρους , υπάρχει στην φύση πολλών περιοχών της πατρίδας μας η μεγαλύτερη σε ένταση νεκταροέκκριση του έτους . Οι μέλισσες τότε ασχολούνται εντατικά με την συλλογή νέκταρος και την μετατροπή του σε μέλι , μειώνοντας την περιποίηση και την έκταση του γόνου. 

 Στο μέσο του θέρους πολλές μέλισσες που εργάστηκαν εντατικά το προηγούμενο διάστημα συλλέγοντας και αποθηκεύοντας μέλι  θα πεθάνουν και  λόγο της μείωσης της έκτασης του γόνου δεν θα αντικατασταθούν αριθμητικά από νεότερες, ο πληθυσμός ελαττώνεται  και θα ελαττωθεί ακόμα περισσότερο όσο κατά την διάρκεια των θερινών μηνών  δεν έρχονται στην αποικία γύρη και νέκταρ.  

 Η γονοφωλιά ( η καρδιά της αποικίας ) έχει πλέον μεταφερθεί στους κάτω ορόφους με αποτέλεσμα οι επάνω όροφοι με το μέλι να μην έχουν σχεδόν καθόλου μέλισσες.

 Αυτή είναι χρονικά κι η στιγμή που ο μελισσοκόμος μπορεί να λάβει από την αποικία το περίσσευμα της σε μέλι.

Ο μελισσοκόμος θα λάβει από την κυψέλη ολόκληρους ορόφους με μέλι , αφήνοντας στην αποικία αρκετό για την επιβίωσή της , χωρίς να επιλέξει πλαίσια .

 Με τον χειρισμό αυτόν η κυψέλη θα μικρύνει σε όγκο και η αποικία θα συγκεντρωθεί στους κάτω ορόφους με τις γεννήσεις και τις προμήθειες της , σε κηρήθρες που χτίστηκαν την χρονιά αυτή.

Η αποικία δεν θα ενοχληθεί από τον μελισσοκόμο έως την ερχόμενη άνοιξη που αυτός  θα βοηθήσει και πάλι  στην διεύρυνση της με την προσθήκη ορόφων στην κυψέλη της .

Με τακτικές επισκέψεις , π.χ. ανα δεκαπενθήμερο , από τον μελισσοκόμο στο χώρο του μελισσοκομείου θα ελεγχθεί η σταθερότητα της κυψέλης (λόγο ανέμων) , η ύπαρξη νερού για τις μέλισσες και με παρατήρηση της εισόδου της κυψέλης η κατάσταση της αποικίας .

Μόνο αν προκύψει κάτι ανησυχητικό από την παρατήρηση της εισόδου , ο μελισσοκόμος θα προχωρήσει στην επιθεώρηση της κυψέλης και σε μία ημέρα κατάλληλη, με ηλιοφάνεια και σχετικά υψηλή για την εποχή θερμοκρασία.

Τα πλαίσια μιας κυψέλης Warre

Στην κυψέλη Warre μπορούμε να επιλέξουμε μεταξύ τεσσάρων τύπων  πλαισίων ανάλογα με το είδος ή τον τύπο μελισσοκομίας που επιθυμούμε να ασκήσουμε ( φυσική , βιολογική ή εντατική μελισσοκομία)  και το επίπεδο μελισσοκομικών γνώσεων που διαθέτουμε ( αρχάριος , έμπειρος ή επαγγελματίας μελισσοκόμος ) .

Αυτή η πολυμορφία πλαισίων είναι η μόνη αλλαγή που έχει υποστεί η πρωτότυπη σχεδίαση της κυψέλης από τον Warre στο πέρασμα των ετών.

Όποιoν τύπο πλαισίου κι αν επιλέξουμε από τους παρακάτω (εκτός του τετάρτου ) θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε μόνο μια λωρίδα κεριού στην υποδοχή του κηρηθροφορέα προκειμένου οι μέλισσες να χτίσουν μόνες τους φυσική κηρήθρα σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες.

 Τα πλαίσια αυτά δεν μπορούν να τρυγηθούν σε μελιτοεξαγωγέα , η εξαγωγή του μελιού γίνετε με σύνθλιψη των κηρηθρών αρα οι κηρήθρες δεν επαναχρησιμοποιούνται στην συνέχεια .

Απλός κηρηθροφορέας ( Top Bars )

H κυψέλη Warre σχεδιάστηκε αρχικά να φέρει κηρηθροφορείς κι όχι τετράγωνα πλαίσια με την μορφή που γνωρίζουμε από την Langstroth , ως ο απόλυτα φυσικός τρόπος ανάπτυξης των κηρηθρών .

Η επιλογή αυτή από τον σχεδιαστή αποσκοπούσε κυρίως στην μη επαναχρησιμοποίηση των κηρηθρών  μετά την συγκομιδή του μελιού που γίνετε με σύνθλιψη  τους  και στην αποτροπή επιθεώρησης της αποικίας με την ανάσυρση και εξαγωγή των πλαισίων από την κυψέλη .

 Ένας τρόπος  θωράκισης  των αρχών διαχείρισης .  

 Αν σε έναν όροφο κυψέλης Warre τοποθετήσουμε μόνο οχτώ κηρηθροφορείς οι μέλισσες θα ξεκινήσουν  από αυτούς το χτίσιμο των κηρηθρών τους με κατεύθυνση προς τα κάτω αλλά θα στηρίξουν αυτές στις εσωτερικές πλαϊνές πλευρές του ορόφου για να αντέξουν το βάρος του μελιού και του γόνου που θα τοποθετηθούν σε αυτές . 

Η στήριξη των κηρηθρών στα πλαϊνά του ορόφου καθιστά αδύνατη την εξαγωγή τους από αυτόν χωρίς την μερική καταστροφή τους , αποτρέποντας τον μελισσοκόμο να το πράξει , αφήνοντας έτσι την αποικία ,  στην ησυχία της .

Η χρήση κηρηθροφορέων προτείνεται στην άσκηση φυσικής και βιολογικής μελισσοκομίας αλλά έχει τα παρακάτω μειονεκτήματα:

*Δύσκολο για έναν νέο και άπειρο μελισσοκόμο να κατανοήσει την λειτουργία της αποικίας και τον κύκλο ζωής της μέλισσας χωρίς ελάχιστες έστω επιθεωρήσεις.

*Ίσως δυσκολότερη η διαπίστωση και αντιμετώπιση  ασθενειών και παρασίτων .

*Ίσως δημιουργηθούν αποκολλήσεις κηρηθρών από τους κηρηθροφορείς κατά τις μεταφορές και τα δυνατά τραντάγματα .

Πλαίσιο με ορθοστάτες  

Το πλαίσιο με κηρηθροφορέα και δύο ορθοστάτες είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται προκειμένου τα πλαϊνά της κηρήθρας να στηριχθούν στους ορθοστάτες κι όχι στα εσωτερικά πλαϊνά της κυψέλης .

 Με την πρακτική αυτή μπορούμε , με προσοχή , να ανασύρουμε τα πλαίσια και να επιθεωρήσουμε την αποικία όταν χρειαστεί . Όταν προστεθεί όροφος , πιθανά οι μέλισσες να κολλήσουν τις κηρήθρες του επάνω ορόφου στους κηρηθροφορείς του κάτω ορόφου καθώς αναπτύσσεται η αποικία  .

Η ευθραυστότητα της κυψέλης παραμένει , σε μικρότερο βαθμό , η συλλογή μελιού εξακολουθεί να γίνεται με σύνθλιψη των κηρηθρών .

Τετράγωνο πλαίσιο 

Το τετράγωνο πλαίσιο Warre έχει  την μορφή του πλαισίου που γνωρίζουμε από την κυψέλη Langstroth . Στο πλαίσιο αυτό η κηρήθρα που θα κατασκευάσει η αποικία θα έχει όρια προς όλες τις κατευθύνσεις , άρα καλύτερη στήριξη στο πλαίσιο από τους  δύο προηγούμενους τύπους πλαισίων. 

Με το πλαίσιο αυτό μπορούμε ευκολότερα ακόμα να επέμβουμε στην αποικία ( πάντα με προσοχή) , ο τρύγος θα γίνει και πάλι με σύνθλιψη.

Η χρήση αυτού του πλαισίου είναι πιο διαδεδομένη και πολύ πιο προσιτή σε μελισσοκόμους με μικρή ή καθόλου εμπειρία .

                            

Τετράγωνο ενσύρματο πλαίσιο  

Η μορφή και η χρήση αυτού του πλαισίου είναι όμοια με τα πλαίσια της Langstroth και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε  οριζόντια σύρματα και φύλλο κεριού του εμπορίου  σαν βάση , με τις ανάλογες επιπτώσεις .

  Η συλλογή του μελιού μπορεί να γίνει με φυγοκέντριση και το πλαίσιο να επαναχρησιμοποιηθεί . 

Ίσως είναι καταλληλότερο για εντατική μελισσοκομία από έμπειρους μελισσοκόμους που επιθυμούν να δοκιμάσουν την χρήση μικρότερων κυψελών .

Τα χαρακτηριστικά μέρη μιας κυψέλης Warre

Η βάση της κυψέλης Warre είναι κινητή (δεν υπάρχει γονοφωλιά ), η σχεδίαση της είναι όμοια με αυτή της κυψέλης Langstroth , διαθέτει σανίδα προσγείωσης , έχει μικρότερη είσοδο και αν επιθυμούμε μπορεί να είναι ανοιχτού τύπου με σίτα .

Το σώμα ή ο όροφος της είναι ένα τετράγωνο κιβώτιο με εσωτερικές διαστάσεις 30 Χ 30 εκατ. και ύψος 21 εκατ. , μπορεί να φέρει οχτώ πλαίσια σαν της Langstroth με μικρότερες διαστάσεις  αν και αρχικά σχεδιάστηκε να φέρει οχτώ οριζόντιες  ράβδους – κηρηθροφορείς,   για να κατασκευάσει  το  σμήνος μόνο του τις κηρήθρες του. Χαρακτηριστικές είναι οι χειρολαβές του ορόφου , που χαρακτηρίζουν γενικά την Warre.

Τον αφυγραντήρα , μια τετράγωνη κατασκευή στην κορυφή των σωμάτων της κυψέλης , ύψους 10 εκατ. που είναι γεμάτη με χοντρό πριονίδι ή άχυρα που συγκρατούνται από ένα βαμβακερό ύφασμα (σαν το κηρόπανο που γνωρίζουμε) . Ο αφυγραντήρας επιτρέπει την πολύ αργή κίνηση του αέρα μέσα στην κυψέλη , το χοντρό πριονίδι (ροκανίδι) και τα άχυρα αντικαθιστώνται αν αισθανθούμε πως έχουν συγκεντρώσει υγρασία .

Την οροφή της κυψέλης , μια περίτεχνη κατασκευή που καθιστά την κυψέλη υδατοστεγή και αεροστεγή ταυτόχρονα και σε συνδυασμό με τον αφυγραντήρα βοηθά στην μόνωση της (ένα ακόμα χαρακτηριστικό στοιχείο που ξεχωρίζει στην κυψέλη Warre)

Τέλος το καπάκι μεταφοράς , όμοιο με αυτό της κυψέλης Langstroth που χρησιμοποιείτε κατα την μεταφορά της κυψέλης .

Σχεδιασμός και φιλοσοφία της κυψέλης Warre

 Ο  Warre σχεδίασε μια κυψέλη που σέβεται την φυσική ζωή της μέλισσας και τις συνήθειές της , δίνοντας σημασία στην διατήρηση πρώτα της καλής υγείας και ευρωστίας της αποικίας και δευτερευόντως στην μέγιστη παραγωγή μελιού. Όπως αναφέρει στο βιβλίο του ήταν λάτρης των κυψελών Κοφινιών και ως πρότυπο για τον σχεδιασμό της κυψέλης του ,είχε το απλό κοφίνι που για αιώνες χρησιμοποιούσε ο μελισσοκόμος. 

Προσπαθώντας να ακολουθήσει την φυσική ανάπτυξη και σμίκρυνση της αποικίας , την άνοιξη και τους χειμερινούς μήνες αντίστοιχα , δημιούργησε έναν όροφο οχτώ πλαισίων με εσωτερικές  διαστάσεις  30 Χ 30 εκατ και ύψος 21 εκατ . Με τον όροφο αυτόν η  κυψέλη μπορεί να έχει μικρή χωρητικότητα τον χειμώνα ή κατά την εγκατάσταση της αποικίας σε αυτήν αλλά μπορεί  να ακολουθήσει στην συνέχεια την ανάπτυξη της αποικίας με την προσθήκη ορόφων από τον μελισσοκόμο.

Η χωρητικότητα ενός ορόφου Warre  είναι σχεδόν ίση με έναν όροφο κυψέλης πέντε πλαισίων τύπου Langstroth .

Το τετράγωνο ισοσκελές σχήμα του ορόφου προσομοιάζει τις διαστάσεις του κοιλώματος ενός δέντρου , που οι μέλισσες θα επέλεγαν να εγκατασταθούν στην φύση . Το σχήμα αυτό επιτρέπει στις μέλισσες τις αποικίας να είναι πιο κοντά η μία δίπλα στην άλλη και πιο οργανωμένες στην εργασία τους . Να μπορούν να διατηρούν σταθερή την θερμοκρασία του χώρου τους , να καθαρίζονται και να ελέγχουν τον χώρο τους πολύ πιο εύκολα .

 Ο αφυγραντήρας στην κορυφή των ορόφων απορροφά την υγρασία που δημιουργείτε στο εσωτερικό της κυψέλης από την λειτουργία της αποικίας , επιτρέποντας την αργή κίνηση του αέρα μέσα σε αυτήν. Με τον τρόπο αυτό απομακρύνεται η υγρασία  αλλά όχι οι οσμές –  φερομόνες τις βασίλισσας  που κρατούν την αποικία δεμένη και προσηλωμένη στο έργο της.

Με το πέρασμα των ετών η μόνη παρέμβαση που έγινε από τους χρήστες της κυψέλης είναι η χρήση κινητών πλαισίων στα πρότυπα των πλαισίων Hoffman ( του πλαισίου της κυψέλης Langstroth ) αντί των ράβδων – κηρηθροφορέων ( top bars ) που είχε αρχικά σχεδιάσει  ο Warre. 

Ο Warre επέλεξε για την κυψέλη που σχεδίασε , δύο βασικές αρχές – κανόνες για την επιτυχημένη  διαχείριση  της στην διάρκεια του έτους , έτσι που η αποικία να διατηρηθεί ισχυρή και υγιείς αλλά και ο μελισσοκόμος να λάβει το μέλι που του αναλογεί για τις υπηρεσίες που της προσέφερε .  

Α.  Η προσθήκη ορόφων για την διεύρυνση της αποικίας επέλεξε να γίνεται στο κάτω μέρος της κυψέλης , να δίνει δηλαδή χώρο στις μέλισσες να χτίζουν νέες κηρήθρες και να αναπτύσσονται κάτω από την ήδη κτισμένη και κατοικημένη φωλιά  τους , όπως θα έκαναν αυτές αν βρίσκονταν ελεύθερες στην φύση.  Αντίθετα ο τρύγος θα γίνει με αφαίρεση των επάνω ορόφων που είναι αποθηκευμένο το μέλι , έτσι θα αφαιρούνται κάθε έτος οι κηρήθρες με το παλαιό κερί σε μία κίνηση συνεχούς ανανέωσης  των κηρηθρών .

Β.   Γνωρίζοντας πως η μέλισσα έχει επιβιώσει  εκατομμύρια χρόνια χωρίς την παρουσία – παρέμβαση του ανθρώπου στην φωλιά της και πως τις περισσότερες φορές που αυτός επεμβαίνει της προκαλεί πιο πολλά προβλήματα από όσα είχε πριν ,  ο Warre επέλεξε την ελάχιστη ανθρώπινη παρέμβαση  ως ορθή μελισσοκομική πρακτική διαχείρισης για την κυψέλη που σχεδίασε.  

H ζωή της αποικίας μελισσών στην φύση

Η ζωή μιας αποικίας μελισσών είναι απόλυτα εξαρτημένη από την χλωρίδα, τα λουλούδια και τα δέντρα , της περιοχής στην οποία είναι εγκατεστημένη . Ως αποτέλεσμα , ο κύκλος ζωής της αποικίας στην φύση ακολουθεί τον κύκλο ζωής των ανθισμένων φυτών στο περιβάλλον της.  Η ανάπτυξη και η μακροβιότητα της  εξαρτάται από τις πηγές γύρης , νέκταρος και νερού που βρίσκονται κοντά της

.

Η μέλισσα είναι έντομο που αγαπά την ζέστη, εργάζεται στο σκοτάδι, επικοινωνεί με οσμές ( φερομόνες ) και ευδοκιμεί κυρίως σε εύκρατα  κλίματα .  Στο κέντρο της φωλιάς της , εκεί που βρίσκονται τα μωρά της αποικίας , ο γόνος , η θερμοκρασία διατηρείτε σταθερή μεταξύ 36^ο και 38^Ο C. 

Η αποικία ρυθμίζει την θερμοκρασία στην περιοχής με τις γεννήσεις (γονοφωλιά)  καταναλώνοντας ενέργεια (τροφή). Οι μέλισσες ανεβάζουν την θερμοκρασία του χώρου τρίβοντας τα κορμάκια τους η μία με την άλλη ή δροσίζουν τον χώρο μεταφέροντας νερό και κάνοντας αέρα με τα φτερά τους .  Αν δεν μπορούν να διατηρήσουν σταθερή την θερμοκρασία κυρίως στην περιοχή των γεννήσεων, οι μέλισσες  θα ελαττώσουν την έκταση του γόνου περιορίζοντας την γέννα της βασίλισσας τους .

Στην φύση η αποικία δημιουργεί την φωλιά της ανάμεσα στις κηρήθρες που χτίζει πάντα με κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω , μέσα στο κοίλωμα ενός δένδρου ή ενός βράχου. 

Η γονοφωλιά είναι στο κέντρο των κηρηθρών και είναι το σημείο γύρω από το οποίο δραστηριοποιείται η αποικία . Γύρω από αυτήν οι μέλισσες τακτοποιούν τις προμήθειες τους σε νέκταρ και γύρη , ώστε αυτές να βρίσκονται κοντά στον γόνο που πρέπει να τραφεί.

  

Ο χώρος της γονοφωλιάς δεν είναι σταθερός , αλλάζει θέση κινούμενος αργά σε ύψος και 
πλάτος ανάμεσα στις κηρήθρες ανάλογα με την εποχή και την δύναμη της αποικίας .  Για τον λόγο αυτό οι κηρήθρες συχνά αλλάζουν χρήση και ανάλογα με τις ανάγκες τις αποικίας θα τοποθετηθούν σε αυτές : νέκταρ ( που όταν ωριμάσει γίνεται μέλι) , γύρη και γεννήσεις .

Μια αποικία μελισσών λειτουργεί πληθυσμιακά στην διάρκεια του έτους με τρόπο που θυμίζει την λειτουργία  του μουσικού οργάνου  ακορντεόν ,  την άνοιξη μεγαλώνει  και το χειμώνα μικραίνει.

Ανάλογα πάντα με την περιοχή που είναι εγκατεστημένη η αποικία  την άνοιξη που υπάρχει άφθονο νέκταρ και γύρη, αυτή γιγαντώνετε και φτάνει στο τέλος της άνοιξης στο μέγιστο της ανάπτυξης της 

 Οι κηρήθρες φτάνουν στο μεγαλύτερο μήκος τους και καλύπτονται από χιλιάδες μέλισσες , το μέλι καλύπτει αρκετό χώρο των κηρηθρών γύρω από την γονοφωλιά . Η έκταση του γόνου στο τέλος της άνοιξης καλύπτει τα  3/4 των κεντρικών  κηρηθρών της αποικίας.

Είναι μια συναρπαστική στιγμή στην ζωή της αποικίας με κύριο μέλημα την δημιουργία και εκτροφή νέων υγειών μελισσών που θα φροντίσουν για την επιβίωση της και την συλλογή προμηθειών για τον χειμώνα που έρχεται .

Κοντά  στο τέλος της άνοιξης και τον ερχομό του θέρους , υπάρχει στην φύση πολλών περιοχών της πατρίδας μας η μεγαλύτερη σε ένταση νεκταροέκκριση του έτους . Οι μέλισσες  ασχολούνται εντατικά με την συλλογή νέκταρος και την μετατροπή του σε μέλι , μειώνοντας την περιποίηση και την έκταση του γόνου περιορίζοντας την βασίλισσα τους . Στο μέσο του θέρους πολλές μέλισσες που εργάστηκαν εντατικά το προηγούμενο διάστημα συλλέγοντας και αποθηκεύοντας μέλι  θα πεθάνουν και  λόγο της μείωσης της έκτασης του γόνου δεν θα αντικατασταθούν αριθμητικά από νεότερες, η αποικία θα ελαττωθεί πληθυσμιακά .

Ο πληθυσμός ελαττώνεται  και θα ελαττωθεί ακόμα περισσότερο όσο κατά την διάρκεια των θερινών μηνών  δεν έρχονται στην αποικία γύρη και νέκταρ.  

Οι  πρώτες βροχές του φθινοπώρου θα φέρουν γύρες και νέκταρ στην αποικία και οι μέλισσες διαισθανόμενες τον ερχομό σε μικρό  διάστημα του χειμώνα , θα ενθαρρύνουν την βασίλισσα να γεννήσει εντατικά για ένα διάστημα προκειμένου να γεννηθούν νέες μέλισσες που θα οδηγήσουν την αποικία στους χειμερινούς μήνες και στην ερχόμενη άνοιξη. Οι μέλισσες που θα γεννηθούν την περίοδο αυτή είναι οι μακροβιότερες του έτους . Η έκταση του γόνου θα περιοριστεί στις κεντρικές κηρήθρες της αποικίας .  Η γονοφωλιά αρχίζει αν μετακινείτε προς τα επάνω καθώς οι μέλισσες τρώνε το αποθηκευμένο μέλι .

Τον χειμώνα , ανάλογα με την θερμοκρασία του περιβάλλοντος η γέννα της βασίλισσας θα ελαττωθεί πολύ ή θα σταματήσει εντελώς κατά το πολύ κρύο διάστημα . Η δραστηριότητα της αποικίας θα περιοριστεί στα απολύτως απαραίτητα και θα επικεντρωθεί στην διατήρηση της σταθερής θερμοκρασίας στην γονοφωλιά ή αν αυτή δεν υπάρχει στην μελισσόσφαιρα . Οι μέλισσες καταναλώνουν αργά μέρος του αποθηκευμένου μελιού  και η γονοφωλιά ή η μελισσόσφαιρα μετακινείται ψηλότερα στο μήκος των κηρηθρών προς την κορυφή του κοιλώματος του δέντρου ή του βράχου . Ο αριθμός των μελισσών έχει μειωθεί κατά πολύ και μεγάλο μέρος των κηρηθρών πια μένει ακάλυπτο .  

Εκείνη την στιγμή του έτους , μια πεταλούδα φίλη της μέλισσας ( εχθρός του μελισσοκόμου ) ίσως κάνει την εμφάνισή της , ο κηρόσκορος. Ο κηρόσκορος θα εισέλθει στο κοίλωμα του δέντρου τρώγοντας τις ακάλυπτες από μέλισσες κηρήθρες , απαλλάσσοντας μερικώς την αποικία από αυτές.

Την άνοιξη η αποικία θα αντικαταστήσει της κηρήθρες που έχασε από τον κηρόσκορο με νέες καλοκτισμένες και υγιεινές κηρήθρες όπου θα γεννηθούν οι νέες μέλισσες.  

Κοντά στο τέλος του χειμώνα , όταν αρχίζουν να μεγαλώνουν η μέρα κι η μέση ημερήσια  θερμοκρασία , κάνουν την εμφάνιση τους  οι πρώτες γύρες και το πρώτο νέκταρ , οι μέλισσες αρχίζουν να δραστηριοποιούνται και ο κύκλος της ζωής της αποικίας αρχίζει ξανά .

Φυσική μελισσοκομία

Ο όρος φυσική μελισσοκομία (Natural Beekeeping)  χρησιμοποιείται διεθνώς όταν η μελισσοκομία ασκείτε με σεβασμό στον φυσικό κύκλο ζωής της μέλισσας , με στόχο την κάλυψη των αναγκών της .

Είναι ένας διαφορετικός - εναλλακτικός  τρόπος μελισσοκομίας που απευθύνετε σε οποιοδήποτε πρόσωπο επιθυμεί να διατηρήσει αποικίες μελισσών για λόγους άλλους από την εντατική παραγωγή μελιού.

Βασική αρχή της Φυσικής Μελισσοκομίας είναι η μικρότερη δυνατή ανθρώπινη παρέμβαση στην λειτουργία της αποικίας των μελισσών.

Ο άνθρωπος προσφέρει στέγη και φιλοξενία στην αποικία και αμείβεται από την επικονίαση των φυτών και των δέντρων του  αλλά και από το πλεόνασμα μελιού που θα συγκεντρώσει  αυτή.

Δεύτερη αρχή είναι η κατασκευή φυσικής κηρήθρας από τις μέλισσες , επιτρέποντας έτσι να καθορίσουν αυτές το μέγεθος αυτής και την σύσταση του πληθυσμού της αποικίας τους.

Η τροφοδότηση επιτρέπετε μόνο κατά το αρχικό στάδιο εγκατάστασης της αποικίας στην κυψέλη , μέχρι του σημείου αποπεράτωσης των πρώτων κηρηθρών ή σε περίπτωση που η αποικία κινδυνεύει απο λιμοκτονία  .

Οποιαδήποτε χρήση χημικών μέσων για την καταπολέμηση παρασίτων ή ασθενειών  της αποικίας , απορρίπτεται στην Φυσική Μελισσοκομία .

Η κυψέλες  Warre και Kenyan Top Bar  είναι οι πιο διαδεδομένες μορφές κυψέλης για την άσκηση της Φυσικής Μελισσοκομίας .

Γρήγορη περιγραφή της λειτουργίας μιας κυψέλης Warre

Η Διαχείριση της κυψέλης Warre είναι πολύ απλή και  ακολουθεί την φυσική τάση της μέλισσας να κτίζει την φωλιά της , τις κηρήθρες της  ,με κατεύθυνση από πάνω προς τα κάτω.

Η διεύρυνση της αποικίας γίνεται με προσθήκη ορόφου κάτω από τους ήδη υπάρχοντες , έτσι η αποικία όταν νιώσει έτοιμη και δυνατή μετακινείτε όπως και στην φύση προς τα κάτω κτίζοντας νέες κηρήθρες .

Η βασίλισσα γεννά σε φρεσκοκτισμένη υγιεινή κηρήθρα νέες υγιείς μέλισσες , με την σύσταση του πληθυσμού (αγόρια – κορίτσια) να καθορίζεται από το μέγεθος των κελιών που οι εργάτριες έχτισαν ελεύθερα σύμφωνα με τις ανάγκες της αποικίας .

Όταν ο νέος όροφος που προσθέσαμε γεμίσει με μέλισσες και κτιστεί κατά το ήμισυ , προσθέτουμε νέο όροφο κάτω από αυτόν . Κατά την διάρκεια της άνοιξης προσθέτουμε ορόφους στην κυψέλη πριν ο προηγούμενος όροφος κτιστεί πλήρως για να αποτρέψουμε τον υπερπληθυσμό και την σμηνουργία .

Κατά την μετακίνηση της γονοφωλιάς προς τα κάτω σε φρεσκοκτισμένες κηρήθρες , οι επάνω όροφοι με τις περσινές κηρήθρες αρχίζουν να καλύπτονται με μέλι που συλλέγουν οι μέλισσες για την διατροφή τους και το αποθηκεύουν πάνω από την γονοφωλιά .

Η αποικία στο τέλος της άνοιξης και της ανάπτυξής της  μπορεί να καλύπτει 4 με 5 ορόφους . Την εποχή της κύριας νεκταροέκκρισης οι 2 με 3 από τους επάνω ορόφους θα γεμίσουν με μέλι , φυσικά ,  χωρίς την παρέμβαση του μελισσοκόμου ή την χρήση βασιλικού διαφράγματος .

 Ο μελισσοκόμος στο τέλος της νεκταροέκκρισης μπορεί να λάβει κάποιους από τους ορόφους που είναι γεμάτοι με μέλι από την κορυφή της κυψέλης αφήνοντας έναν τουλάχιστον όροφο με μέλι για τις ανάγκες της αποικίας το επόμενο διάστημα . 

Με λίγα λόγια:

 Ένας τρύγος ανά έτος στο τέλος της κύριας κύριας ανθοφορίας της περιοχής .

Η οροφή της κυψέλης δεν ανοίχτηκε και δεν εξήχθησαν πλαίσια από τους ορόφους της, άρα οι μέλισσες της αποικίας δεν αποσυντονίστηκαν , δεν μετεβλήθη η εσωτερική θερμοκρασία , δεν χάθηκαν έστω και πρόσχερα οι οσμές (φερομόνες) μέσα από την κυψέλη .

 Ο μελισσοκόμος δεν επενέβει στην ζωή της αποικίας πάρα μόνο κατά την προσθήκη ορόφων . Ο μελισσοκόμος είναι ξεκούραστος χωρίς να ξοδέψει χρήματα , αμειβόμενος με το πλεόνασμα μελιού της αποικίας και η αποικία των μελισσών συνέχισε το έργο της όπως ξέρει να κάνει αιώνες τώρα.

Η αποικία αφήνεται με αποθέματα τροφής να προετοιμαστεί για τον ερχομό του χειμώνα και μέχρι την επόμενη άνοιξη δεν θα την ενοχλήσει κανείς . 

Κυψέλη μελισσών τύπου Warre

Η κυψέλη Warre  ( Γουορ όπως ο πόλεμος ) σχεδιάστηκε και αναπτύχτηκε στην Γαλλία από τον Abbe EMILE WARRE (1867 – 1951) στις αρχές του αιώνα μας .

Ο Γάλλος Ιερωμένος , παιδί μελισσοκομικής οικογένειας , μελέτησε περίπου δώδεκα τύπους κυψελών για πολλά χρόνια και κάποια στιγμή έφτασε να χειρίζεται τον συνολικό αριθμό των 300 κυψελών . Πειραματιζόμενος με διάφορους τύπους κυψελών κατέληξε στον σχεδιασμό της κυψέλης που σήμερα φέρει το όνομά του  αλλά ο ίδιος είχε ονομάσει «Κυψέλη του Λαού» για την απλή και οικονομική κατασκευή της , τον εύκολο χειρισμό της από τον μελισσοκόμο αλλά και γιατί ενώ ήταν πολύ κοντά στον φυσικό τρόπο ζωής της μέλισσας , ταυτόχρονα εξασφάλιζε και ένα πλεόνασμα μελιού για τον μελισσοκόμο.

Ο Warre έγραψε το βιβλίο με τίτλο «Μελισσοκομία για όλους» στο οποίο περιγράφει την κυψέλη που σχεδίασε , τα πλεονεκτήματα της σε σχέση με άλλους τύπους κυψελών που δοκίμασε και τον τρόπο διαχείρισης της κυψέλης του από τον μελισσοκόμο . Η 12τη έκδοση του βιβλίου του (1948) είναι διαθέσιμη σε όλους στο διαδίκτυο στην ιστοσελίδα  www.warre.biobees.com  .

H κυψέλη αυτή έγινε περισσότερο γνωστή στον ευρύ κόσμο όταν ο Pat Cheney  κι ο David Heaf  μετέφρασαν το βιβλίο του στα Αγγλικά το 2007   http://www.users.callnetuk.com/~heaf/beekeeping_for_all.pdf 

O Warre  σχεδίασε μια κυψέλη που είναι εύκολο να κατασκευαστεί από τον κάθε ένα απλό άνθρωπο – αγρότη – υπάλληλο ή επιστήμονα , που απαιτεί πολύ λιγότερο χρόνο εργασίας από άλλους τύπους κυψελών , που θα μοιάζει με τον τρόπο που το σμήνος αναπτύσσεται στο κοίλωμα ενός δένδρου, που θα διατηρεί πιο υγιή σμήνη και είναι ιδανική για στατική  και φυσική μελισσοκομία   κυρίως από ερασιτέχνες μελισσοκόμους λάτρεις της μέλισσας .

Στον σχεδιασμό και την κατασκευή της  έφτασε παρατηρώντας την ζωή και την ανάπτυξη των φυσικών αποικιών μελισσών στα κοιλώματα των δένδρων ή των βράχων , γνωρίζοντας και σεβόμενος το ότι η μέλισσα υπάρχει στον πλανήτη εκατομμύρια χρόνια χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση.

Η χρήση της κυψέλης Warre κανει την μελισσοκομία προσιτή στον κάθε έναν που θέλει να διατηρεί έναν μικρό αριθμό αποικιών μελισσών για την επικονίαση του κήπου του , την προσωπική του μερική ευχάριστη απασχόληση (χόμπι) και ταυτόχρονα την εξασφαλιση μιας ποσότητας μελιού για την οικογενεια του και τους φίλους του .